Αποσπάσματα από βιβλία που αγαπάμε

[Nascentes morimur]

"Όσο λιγότερο τραβάς την προσοχή, τόσο το καλύτερο. Αυτός ο απέραντος οργανισμός βρίσκεται μονίμως σε μια κατάσταση λεπτής ισορροπίας. Αν κάποιος επιχειρήσει την οποιαδήποτε αλλαγή, το μόνο που θα καταφέρει είναι να κλονίσει το έδαφος κάτω από τα δικά του πόδια με κίνδυνο να γκρεμιστεί ο ίδιος, ενώ ο οργανισμός ξεπερνά εύκολα την ενόχληση δημιουργώντας σε κάποιο άλλο σημείο του ένα αντιστάθμισμα, με αποτέλεσμα να παραμένει εν τέλει αμετάβλητος. Ίσως μάλιστα γίνεται ακόμη πιο απρόσιτος, πιο προσεκτικός, πιο αμείλικτος και επίβουλος."

Φ.Κάφκα
Η Δίκη

 

[Nascentes morimur]

Στον πετρόστρωτο δρόμο μου που είναι πολύ μακρύς περπατάει μονάχη η Φροντίδα πληθωρική κι αναίσθητη γύρω τα παράθυρα οι κόγχοι χωρίς μάτια. Η φροντίδα είναι σκληρή είναι ευχαριστημένη από τον εαυτό της μελέτησες καμιά φορά την ψυχολογία της Φροντίδας; είναι ένα εγωιστικό και ματαιόδοξο υποκείμενο γεμάτο αυτοεπιδοκιμασία και μελετημένη προσποίηση. Το Αντικείμενο επινοήθηκε για να πάρει αξία η ύπαρξή μας και η Φροντίδα νιώθει βαθιά τη σπουδαιότητα της αποστολή της ή υποκρίνεται πως νιώθει γι’ αυτό φαίνεται ευχαριστημένη απ’ τον εαυτό της είναι πολύ ανθρώπινη για να μην είναι. Η Φροντίδα περπατάει στο δρόμο σταθερά και πάνωθέ της ο ουρανός λιμνάζει ανέκφραστος. Στην πόρτα του μαγαζιού του ο μαναβάκος κρεμούσε διακοσμητικά καλοπλεγμένες σκορδοπλεξούδες. Δίπλα του ο σκύλος ανατρίχιασε σύγκορμος τον τάραξε η παρουσία της Φροντίδας στον δρόμο κι οι τρίχες του σβέρκου του πετάχτηκαν αγκάθια και το γρύλισμά του φανέρωσε κρυφές υποψίες. Ο μαναβάκος κοίταξε χαμογελαστά κι έσκυψε και μίλησε ερεθιστικά στο νευριασμένο αδέλφι του καταπώς ήξερε (είναι αληθινά αξιοκτίμητο να γνωρίζει κανένας ξένες γλώσσες και μάλιστα τέτοιες γλώσσες).


Γιατί σκέψου: ο Πυθαγόρας που πίστευε σαν σοφός που ήταν στην μετεμψύχωση έλεγε πως τα ζώα ήταν κάποτε άνθρωποι πως έχουνε ψυχή ανθρώπινη σχετικά αλλαγμένη κι ένας θαρρώ σοφός απ’ τον Ακράγαντα είπε πως ήτανε παλιά θάμνος και ψάρι κτλ. Ε λοιπόν να μιλάς μ’ έναν αλλόγλωσσο άνθρωπο είναι πράγμα συνηθισμένο και φυσικό και να μιλάς να ξέρεις να μιλάς με όντα που πήδηξαν έξω από το χρόνο σου από την σειρά σου που δέχτηκαν τόσο βαθιά και φανερά την αλλαγή που διέταξε ο άγνωστος νόμος –ε αυτό είναι πολύ σοβαρό κι έχει μεταφυσική σημασία. Τον εκτιμάω πολύ τον μαναβάκο εγώ. Τώρα ο σκύλος γάβγιζε κι η Φροντίδα αβέβαιη κι αγαναχτισμένη και τρομαγμένη ένιωσε την αξιοπρέπεια της να λιποθυμάει κι έριξε μια κρύα ματιά κάτω απ’ το αγέρωχο φρύδι της στον μαναβάκο που εξακολουθούσε τη διασκέδασή του μιλώντας διεγερτικά στην ορμή του σκύλου. Προχώρησε μ’ αστάθεια να προσπεράσει κι αυτός ο κλονισμός της ο καταφάνερος πίσω απ’ την προσπάθεια να καλυφθεί δισταγμός άγγιξε την διαίσθηση της γυναίκας που φάνηκε στο αντικρινό παραθύρι.

Ο Δρόμος​

Γ. Χειμωνάς​

*Από το βιβλίο
«Πεισίστρατος»

 

[Nascentes morimur]

«..οι γυναίκες αρπάζουν τα μωρά τους και τα σηκώνουν ψηλά σαν λάβαρα
ο άνεμος φυσάει τα μαλλιά τους
ο άνεμος φυσάει και ξεδιπλώνει σαν σημαίες τα μαλλιά τους
θέλουμε να σπείρουμε
θέλουμε να υφάνουμε
θέλουμε να γεννήσουμε
ειρήνη
ειρήνη
Σαν μια αστράπη το αύριο αυλακώνει τις πρωτεύουσες
Οι πολιτείες φαρδαίνουνε σπρωγμένες απ' τους αγκώνες του πλήθους
Οι περαστικές σκιές πέφτουν τραχειές πάνω στα μέγαρα σαν αξίνες
αυτός ο θόρυβος είναι ο σφυγμός ενός πελώριου πυρετού — θά'λεγες πως το ίδιο το μέλλον βαδίζει σήμερα
Οι τυφλοί πίσω απ' το σκοτάδι τους με τρεμάμενα ρουθούνια μυρίζονται αυτόν τον ήλιο που πάει ν' ανατείλει
Είμαστε εμείς που γκρεμιζόμαστε απ' τις σκαλωσιές
εμείς που μας θάβουν στις στοές των ορυχείων
εμείς που πέφτουμε ουρλιάζοντας μες τα λυωμένα μέταλλα
ειρήνη
ειρήνη
O άνεμος που σας παρασέρνει απόψε
έρχεται απ' τα χνώτα μας και τα φυσερά μας
Χιλιάδες άνθρωποι προχωράνε
μην πιστεύοντας στο Θεό
κουβαλώντας σαν ένα καινούργιο πελώριο Θεό
τη δύναμη τους
είμαστε εμείς που κλαίμε σ' όλες τις γωνιές του κόσμου
εμείς που βλαστημάμε όλα τα ιερά του κόσμου
είμαστε εμείς που τραγουδάμε σ' όλες τις γλώσσες του
κόσμου
ειρήνη
ειρήνη
Προχωράνε απ' όλα τα σημεία της γης
με τις χοντρές πατούσες τους γκρεμίζοντας τα σύνορα
με τα σκληρά ροζιασμένα χέρια τους σχεδιάζοντας πάνω στον κόκκινον ορίζοντα τις φαρδειές χειρονομίες ενός καινούργιου πεπρωμένου
Και πίσω έρχεται ο άνεμος
πίσω τους έρχεται ο μεγάλος άνεμος
πίσω τους έρχεται ο μεγάλος άνεμος βουίζοντας
ειρήνη
ειρήνη
ε ι ρ ή ν η»

Τάσος Λειβαδίτης,
Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου

 

[Nascentes morimur]

Το μεγαλύτερο κακό σε αυτόν τον κόσμο δεν προέρχεται από ανθρώπους που επιλέγουν να είναι κακοί. Προέρχεται από ανθρώπους που απλώς δεν σκέφτονται καθαρά. Από ανθρώπους που βλέποντας τα πράγματα μονομερώς, μέσα από παραμορφωτικούς - ιδεολογικούς φακούς, κάνουν αδιανόητα πράγματα θεωρώντας τα προφανή και κανονικά. Στηριζόμενοι σε αυτήν την κανονικότητα, πραγματοποιούμε φοβερά πράγματα με έναν οργανωμένο και συστηματικό τρόπο. Αυτή είναι η διαδικασία με την οποία, άσχημες, εξευτελιστικές, δολοφονικές, απάνθρωπες και απερίγραπτες πράξεις καταλήγουν να αποτελούν ρουτίνα και γίνονται αποδεκτές ως "ο τρόπος που γίνονται τα πράγματα".

~Hanah Arendt, Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ
Η κοινοτυπία του κακού

 

[Nascentes morimur]

Ξέρω πώς θα είναι ο θάνατος. Μια βιαστική μετακόμιση ή έξωση. Ένα ξαφνικό ταξίδι, γιατί η χώρα σου έπαψε να υπάρχει - έτσι για πλάκα. Και θα έχω αφήσει τόσα πίσω: ιδέες, αποφάσεις για μια άλλη ζωή, καλύτερη από αυτήν που κάνω τώρα, συγκατοικώντας ασφυκτικά με τον Μπαχ.
Οι φίλοι μου θα λείπουν.Και ένας ακόμα άγνωστος θα μείνει με τους αγνώστους.Μπορεί και να θυμάμαι: τα μάτια σου, τα χέρια σου, την πέτρα που έσκυψες και μάζεψες δίπλα από τη θάλασσα. Για αυτό σου λέω, ξέρω πώς θα είναι ο θάνατος: μια απλή βραδιά. Όπως οι άλλες.
Π. ΚΟΡΟΒΕΣΗΣ

 

[Nascentes morimur]

Στους ενταφιασμούς ξεπερνώ τα όρια του εαυτού μου. Στ’ αλήθεια αριστεύω. Βαδίζω με αργό βήμα στα προάστια που ανθίζουν από σιδερικά, διασχίζω τις μεγάλες αλέες που είναι φυτεμένες με τσιμεντένια δέντρα και σε οδηγούν σε τρύπες της παγωμένης γης. Εκεί, κάτω από τον επίδεσμο του ουρανού που βάφεται κόκκινος, κοιτάζω τους θαρραλέους συντρόφους να θάβουν τους φίλους μου σε τρία μέτρα βάθος. Αν πετάξω το λουλούδι που μου δίνει ένα απλωμένο χέρι από άργιλο, θα πέσει σίγουρα και αυτό μέσα σ’ έναν τάφο. …
Τότε πνιγόμουν και από τον πανικό μου ήμουν έτοιμος να ουρλιάξω. Αλλά κάθε φορά κάποιο μακρινό κάλεσμα από ένα ρυμουλκό μού υπενθύμιζε ότι αυτή η πόλη, στέρνα ξερή, ήταν ένα νησί και ότι στην άκρη του το νερό της βάφτισης μου με περίμενε, μαύρο και βρώμικο νερό γεμάτο από κούφιους φελλούς.
Έτσι εγώ που δεν έχω τίποτα δικό μου, που χάρισα την περιουσία μου, που κατασκηνώνω κοντά σε όλα μου τα σπίτια, νιώθω πλήρης όταν το θέλω, αποπλέω οποιαδήποτε ώρα η απελπισία με αγνοεί. Δεν υπάρχει πατρίδα για τον απελπισμένο. Ξέρω ότι η θάλασσα προπορεύεται ή με ακολουθεί. Έχω μια τρέλα έτοιμη για όλα.

Αλμπέρ Καμύ,
Η θάλασσα σε απόσταση αναπνοής,
μτφρ. Χρήστος Σαλταπήδας

 

[parafernalia]

Τη μια μέρα υπάρχει ζωή. Ένας άνθρωπος, για παράδειγμα, με θαυμάσια υγεία, ούτε καν γέρος, χωρίς ιστορικό ασθενειών. Όλα είναι όπως ήταν, όπως θα είναι πάντα. Εκείνος ζει από μέρα σε μέρα, νοιάζεται μονάχα για τη δουλειά του, ονειρεύεται μονάχα τη ζωή που απλώνεται μπροστά του. Κι έπειτα, ξαφνικά, υπάρχει θάνατος. Ο άνθρωπος αφήνει έναν αναστεναγμό, σωριάζεται στην καρέκλα του κι έρχεται ο θάνατος. Το αιφνίδιο του πράγματος δεν αφήνει περιθώρια για σκέψεις, δεν δίνει στο μυαλό την ευκαιρία να αναζητήσει μια λέξη που θα μπορούσε να προσφέρει παρηγοριά. Μένουμε μονάχα με τον θάνατο, το αδιαμφισβήτητο γεγονός της θνητότητάς μας. Μπορούμε να δεχτούμε με εγκαρτέρηση τον θάνατο μετά από μια μακρόχρονη αρρώστια. Ακόμα και τον θάνατο από ατύχημα μπορούμε να τον αποδώσουμε στη μοίρα. Αλλά το να πεθάνει ένας άνθρωπος χωρίς προφανή αιτία, να πεθάνει απλώς και μόνο επειδή είναι άνθρωπος, μας φέρνει τόσο κοντά στο αόρατο σύνορο μεταξύ ζωής και θανάτου, ώστε να μην ξέρουμε πλέον σε ποια πλευρά βρισκόμαστε. Η ζωή γίνεται θάνατος, θαρρείς κι αυτός ο θάνατος ανέκαθεν κατακυρίευε τούτη τη ζωή. Θάνατος χωρίς προειδοποίηση. Που σημαίνει: η ζωή σταματά. Και μπορεί να σταματήσει ανά πάσα στιγμή.

Paul Auster - Η Επινόηση της Μοναξιάς​

 

[Nascentes morimur]

"Η φωτιά που προκάλεσες άφησε την ποιότητά της στα πιο ευάλωτα, τα πιο πρόστυχα και τρυφερά σημεία του κορμιού μου.
Τώρα πια, όταν απομένω χωρίς τα χάδια σου τίποτα δεν υπάρχει πέρα απ' την αδημονία της τριβής, τον παντοτινό αντίκτυπο του μέλους σου, το θεσπέσιο πιοτό σου..."

V. Nabokov
Ada, or Ardor

 

[Nascentes morimur]

"Αυτή η σιωπηλή λειτουργία που μοιάζει μ' εκείνη του θεού, μπορεί να προκαλέσει κάθε είδους υποθέσεις. Μια απ' αυτές κάνει τον αποτρόπαιο υπαινιγμό πως η Εταιρεία έχει πάψει να υπάρχει εδώ και αιώνες, πως η ιερή αταξία της ζωής μας είναι απολύτως κληρονομική.
Μια άλλη, αντίθετα, θέλει την Εταιρεία αιώνια και κηρύσσει πως θα υπάρχει μέχρι την τελευταία νύχτα που ο τελευταίος θεός θα σβήσει τον κόσμο.
Μια άλλη δηλώνει πως η Εταιρεία είναι παντοδύναμη, αλλά ασκεί την εξουσία της μόνο πάνω σε μικροσκοπικά πράγματα: στο κελάηδημα ενός πουλιού, στις αποχρώσεις της σκουριάς και της σκόνης, στα όνειρα που βλέπουμε την αυγή, μισοξύπνιοι.
Μια άλλη, διά στόματος προσωπιδοφόρων αιρεσιαρχών, πως 'η Εταιρεία δεν υπήρξε ούτε θα υπάρξει ποτέ'.
Μια άλλη, εξίσου ανησυχητική, πως είναι αδιάφορο αν δέχεσαι ή αν αρνείσαι την ύπαρξη αυτού του ζοφερού σωματείου, γιατί η Βαβυλώνα δεν είναι τίποτ' άλλο παρά ένα άπειρο παιχνίδι της τύχης."

Χ Λ Μπόρχες
Το Λαχείο στη Βαβυλώνα

 

[Nascentes morimur]

"...δεν υπάρχει και δε θα υπάρξει ποτὲ τίποτα πιο ανυπόφορο για τον άνθρωπο και για την κοινωνία, ἀπὸ... την ελευθερία! Βλέπεις αυτές τις πέτρες στην άνυδρη έρημο; Μετάλλαξέ τις σε ψωμιὰ κι ο κόσμος θα τρέξει να πέσει στα πόδια σου, όμοια σαν ένα κοπάδι πειθαρχημένο κι όλο ευγνωμοσύνη, τρέμοντας ωστόσο μη τυχὸν χάσουν την προστασία σου και πάψουν να 'χουν ψωμί."
F Dostoyefsky
Ο Μέγας Ἱεροεξεταστής, «Αδελφοὶ Καραμαζώφ».

 

[parafernalia]

Τί πιστεύει για την αναρχία ο σοφός άνθρωπος;
Ο σοφός άνθρωπος θεωρεί την αναρχία μια μορφή αφέλειας.

Γιατί;
Ο αναρχικός πιστεύει ότι η κυβέρνηση είναι το όριο της ελευθερίας. Ελπίζει, καταστρέφοντας την κυβέρνηση, να διευρύνει την ελευθερία.

Δεν έχει δίκιο;
Το πραγματικό όριο δεν είναι η κυβέρνηση, αλλά η κοινωνία. Η κυβέρνηση είναι ένα κοινωνικό προϊόν όπως οτιδήποτε άλλο. Δεν καταστρέφουμε ένα δέντρο κόβοντας ένα απ’ τα κλαδιά του.

Γιατί ο σοφός άνθρωπος δεν εργάζεται για την καταστροφή της κοινωνίας;
Η κοινωνία είναι τόσο αναπόφευκτη όσο ο θάνατος. Σε υλικό επίπεδο η δύναμή μας δεν είναι τίποτα έναντι των ορίων αυτών. Αλλά ο σοφός άνθρωπος καταστρέφει εντός του το φόβο της κοινωνίας, ακριβώς όπως καταστρέφει το φόβο του θανάτου. Είναι αδιάφορος για την πολιτική και κοινωνική μορφή του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζει, ακριβώς όπως είναι αδιάφορος για το είδος του θανάτου που τον περιμένει.

Οπότε ο σοφός άνθρωπος δεν θα δράσει ποτέ στην κοινωνία;
Ο σοφός άνθρωπος γνωρίζει ότι δεν μπορούμε να καταστρέψουμε είτε την κοινωνική αδικία είτε τα νερά της θάλασσας. Αλλά προσπαθεί να σώσει ένα καταπιεσμένο άτομο από μια συγκεκριμένη αδικία, ακριβώς όπως ρίχνεται στη θάλασσα για να σώσει έναν άνθρωπο που πνίγεται.

Χαν Ράινερ - Το μίνι εγχειρίδιο του ατομικισμού
(μετάφραση ΑΙΧΜΗ)

 

[Nascentes morimur]

"Ἐὰν ὑποθέσουμε ὅτι λέμε «ναὶ» σὲ μία καὶ μοναδικὴ στιγμή, θὰ ἔχουμε ἔτσι πεῖ «ναὶ» ὄχι μόνο στὸν ἑαυτό μας, ἀλλὰ σὲ ὁλόκληρη τὴν ὕπαρξη.
Διότι τίποτα δὲν εἶναι ἀπομονωμένο, οὔτε μέσα μας οὔτε μέσα στὰ πράγματα.
Καὶ ἐάν, ἔστω γιὰ μία μόνο φορά, ἡ εὐτυχία ἔκανε τὴν ψυχή μας νὰ πάλλεται καὶ νὰ ἀντηχεῖ, ὅλες οἱ αἰωνιότητες ἦταν ἀναγκαῖες γιὰ νὰ δημιουργήσουν τὶς προϋποθέσεις αὐτοῦ τοῦ Μοναδικοῦ Γεγονότος καὶ ὁλόκληρη ἡ αἰωνιότητα ἔχει ἐπιδοκιμαστεῖ, ἔχει ἐξαγοραστεῖ, ἔχει δικαιωθεῖ, ἔχει γίνει ἀποδεκτὴ κατὰ τὴ μοναδικὴ αὐτὴ στιγμὴ ποὺ εἴπαμε τὸ «ναί»."

Nietzsche
Fragments Posthumes
στό: Pierre Hadot «Ἡ φιλοσοφία ὡς τρόπος ζωῆς» μτφρ. Ἀλεξάνδρα Μιχαὴλ-Βεργοπούλου, ἐκδ. Λιβάνη, Ἀθήνα, 2009

 

[Nascentes morimur]

Κι από εκείνο τον καιρό αγαπώ τόσο τρυφερά, καθώς οι προφήτες, την έρημο και τη θάλασσα, γελώ στα πένθη και κλαίω στις γιορτές, βρίσκω μια γεύση γλυκιά στο πιο πικρό κρασί, νομίζω πολλές φορές για ψέματα τις αλήθειες, και, με τα μάτια στον ουρανό, πέφτω σε γκρεμούς.
Αλλά η φωνή με παρηγορεί και λέει: «Κράτησε τα όνειρα σου
· οι συνετοί δεν έχουν έτσι ωραία σαν τους τρελούς!»

"Η Φωνή"
μτφρ: Κώστας Καρυωτάκης
Σαρλ Μπωντλαίρ

 

[Nascentes morimur]

«Ἀλλὰ τοῦτο εἶναι ἡ ἀρετὴ τῆς γλώσσας: αὐτὴ μᾶς ρίχνει σὲ ὅ,τι σημαίνει· ἀποκρύβεται ἀπ' τὰ μάτια μας μὲ τὸ ἴδιο της τὸ ἐγχείρημα· ὁ θρίαμβός της εἶναι νὰ ξεχνιέται καὶ νὰ μᾶς εἰσάγει, ὑπεράνω τῶν λέξεων, στὴν ἴδια τὴ σκέψη τοῦ συγγραφέα, ἔτσι ὥστε, ἐκ τῶν ὑστέρων, νὰ νομίζουμε ὅτι μιλήσαμε μαζί του χωρὶς λόγια, ἀπὸ πνεῦμα πρὸς πνεῦμα. Οἱ λέξεις, μόλις παγώσουν, θὰ ξαναπέσουν πάνω στὴ σελίδα σὰν ἁπλὰ σημεῖα, καὶ ἀκριβῶς ἐπειδὴ μᾶς τίναξαν πολὺ μακριά τους, μᾶς φαίνεται ἀπίστευτο τὸ ὅτι τόσες σκέψεις μᾶς ἔχουν ἔλθει ἀπὸ αὐτές. Ὡστόσο, αὐτὲς μᾶς μίλησαν στὸ διάβασμα, ὅταν, κρατημένες ἀπὸ τὴν κίνηση τοῦ βλέμματός μας καὶ τῆς ἐπιθυμίας μας, ἀλλὰ καὶ κρατώντας τες, ξανατινάζοντάς τες χωρὶς ἀδυναμία, ἔφτιαχναν πάλι μαζὶ μ' ἐμᾶς τὸ ζευγάρι τοῦ τυφλοῦ καὶ τοῦ παράλυτου
—ὅταν ἦσαν, χάρη σ' ἐμᾶς καὶ ἤμασταν, χάρη σ' αὐτές, πιότερο λόγος παρὰ γλώσσα, καὶ μεμιᾶς ἡ φωνὴ καὶ ἡ ἠχώ της».

Maurice Merleau-Ponty, «Ἡ πρόζα τοῦ κόσμου», μτφρ. Φώτης Καλλίας καὶ Μαρία Καλλία, ἐκδ. Βιβλιοπωλεῖον τῆς «Ἑστίας», Ἀθήνα, Νοέμβριος 1992

 

[Nascentes morimur]

«Ἡ ἔκπληξη, ὁ θαυμασμός, εἶναι ἀρχὴ κατανόησης. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀθλοπαιδιά, ἡ πολυτέλεια τοῦ ἀνθρώπου τῆς σκέψης, τοῦ ὁποίου χαρακτηριστικὴ στάση τῆς φατρίας του εἶναι τὸ κύτταγμα πρὸς τὸν κόσμο μὲ μάτια ὀρθάνοιχτα ἀπὸ θαυμασμό. Γιὰ τὰ μάτια ποὺ μένουν ὀρθάνοιχτα τὸ κάθε τι στὸν κόσμο εἶναι παράξενο καὶ θαυμαστό. Αὐτὴ ἡ λειτουργία τοῦ θαυμασμοῦ ...ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο τῆς σκέψης στὴ ζωή, μέσα ἀπὸ μίαν ἀδιάλειπτη ὁραματιστικὴ ἔκσταση. Ἡ ἰδιότητα ποὺ τὸν διακρίνει εἶναι ὁ θαυμασμὸς τῶν ματιῶν. Γι' αὐτὸ οἱ ἀρχαῖοι ἔδωσαν στὴν Ἀθηνᾶ τὴν κουκουβάγια της, τὸ πουλὶ μὲ τὰ ἐκστατικὰ μάτια».

José Ortega y Gasset,
Ἡ ἐξέγερση τῶν μαζῶν, μτφρ. Χρῆστος Μαλεβίτσης, ἐκδ. Ἁρμός, Ἀθήνα 2010

 

[Nascentes morimur]

“…Έτσι, μ’ αυτήν την κωλοεφεύρεση που τη λένε ρολόι, σπρώχνουμε τις ώρες και τις μέρες σα να μας είναι βάρος, και μας είναι βάρος, γιατί δε ζούμε, κατάλαβες; Όλο κοιτάμε το ρολόι, να φύγει κι αυτή η ώρα, να φύγει κι αυτή η μέρα, να έρθει το αύριο, και πάλι φτου κι απ’ την αρχή.

Χωρίσαμε τη μέρα σε πτώματα στιγμών, σε σκοτωμένες ώρες που τις θάβουμε μέσα μας, μέσα στις σπηλιές του είναι μας, στις σπηλιές όπου γεννιέται η ελευθερία της επιθυμίας, και τις μπαζώνουμε με όλων των ειδών τα σκατά και τα σκουπίδια που μας πασάρουν σαν “αξίες”, σαν “ανάγκες”, σαν “ηθική”, σαν “πολιτισμό”.

Κάναμε το σώμα μας ένα απέραντο νεκροταφείο δολοφονημένων επιθυμιών και προσδοκιών, αφήνουμε τα πιο σημαντικά τα πιο ουσιαστικά πράγματα, όπως να παίξουμε και να κουβεντιάσουμε με τα παιδιά και τα ζώα, με τα λουλούδια και τα δέντρα, να παίξουμε και να χαρούμε μεταξύ μας, να κάνουμε έρωτα, ν’ απολαύσουμε τη φύση, τις ομορφιές του ανθρώπινου χεριού και του πνεύματος, να κατέβουμε τρυφερά μέσα μας, να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και τον διπλανό μας…

Όλα, όλα, Σαλονικιέ, τ’ αφήνουμε γι’ αυτό το αύριο που δεν θα έρθει ποτέ… Μόνο όταν ο θάνατος χτυπήσει κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο πονάμε, γιατί συνήθως σκεφτόμαστε πως θέλαμε να του πούμε τόσα σημαντικά πράγματα, όπως πόσο τον αγαπούσαμε, πόσο σημαντικός ήταν για εμάς…

Όμως το αφήσαμε για αύριο… Για να πάμε πού; Αφού ανατέλλει, δύει ο ήλιος και δεν πάμε πουθενά αλλού, παρά μόνο στο θάνατο, και ‘μεις οι μαλάκες, αντί να κλαίμε το δειλινό που χάθηκε άλλη μια μέρα απ’ τη ζωή μας, χαιρόμαστε.

Ξέρεις γιατί; Γιατί η μέρα μας είναι φορτωμένη με οδύνη, αντί να είναι μια περιπέτεια, μια σύγκρουση με τα όρια της ελευθερίας μας…”

Απόσπασμα από το βιβλίο του Χρόνη Μίσσιου “Χαμογέλα ρε, τι σου ζητάνε;”

 

[parafernalia]

Σκλαβωμένος Χρόνος Ή Η Σταύρωσις Του Φαλλού
(μία αφιέρωση στις Pussy Riot)

Ο Boltzmann χαρακτήρισε τη μεταφυσική »ημικρανία του ανθρώπινου μυαλού». Και φυσικά ετούτη την ημικρανία την προκαλεί ο φόβος για το θάνατο.

Τι είναι άραγε ο θάνατος, δυστύχημα, ακρωτηριασμός, ένα λάθος βήμα, ένα στραβοπάτημα;

Γιατί το ανθρώπινο είδος συμβιβάστηκε με τις ημικρανίες του μυαλού του τόσο θλιβερά, φτιάχνοντας σκύβαλα προφητών και αγίων, δίνοντας εξουσία σε έναν αρρωστημένο και αδίστακτο ιδεαλισμό του φαντασιακού;

Εκπαιδευόμαστε να μην αντέχουμε την ίδια την πραγματικότητα που εμείς παράγουμε.

Η τραγωδία μας είναι πως παράγουμε περισσότερη πραγματικότητα απ΄όση μπορούμε να καταναλώσουμε. Και ετούτα τα σκουπίδια της πραγματικότητας καταλήγουν στο ανθρώπινο μυαλό, στον εγκέφαλο που εκφυλίζεται γιατί δεν μπορεί να αντέξει την επιβεβλημένη λαιμαργία.

Ο Nietzsche μας προειδοποιούσε πως ο εγκέφαλος είναι ένα στομάχι.

Αν υπάρχει γιατριά για το έλκος θα υπάρχει και για τη βλακεία. Μα ετούτη η βλακεία δεν είναι μια επίκτητη ιδιότητα αλλά μια ιερή συνήθεια που μαθαίνεται και σωματοποιείται δια της επαναλήψεως.

Η προσευχή στο Τίποτα και το παρακάλι στο Μηδέν. Ο μαυροφορεμένος θεατρινισμός των ξεπεσμένων βασιλιάδων, που τώρα βρίθει θρήνων και σιωπών. Μα το χειρότερο όλων ο σκλαβωμένος χρόνος. Η μεταμόρφωσή του σε μια συλλογή πεταλούδων. Τον θάνατο.

Ο εσταυρωμένος Χριστός είναι ο εσταυρωμένος Χρόνος. Η ύβρη απέναντι στη φύση μας, η λαιμαργία των ιδιοκτητών Κυρίων για απέραντο αιώνιο χρόνο. Το σκότωμα του λίγου, του πεπερασμένου χρόνου που μας αναλογεί, δίνοντας τόπο στις προσευχές και στα παρακάλια και στις ικεσίες, για αιώνιο απέραντο και ανεξάντλητο χρόνο.

Δίνοντας πνοή στις πιο ζοφερές ημικρανίες, που στο τέλος αφαιρούν κι αυτή τη λίγη χαρά που μας προσφέρει αυτός ο λίγος θνητός χρόνος.

(Αδέσποτος Σκύλος - 18 Μαΐου 2021)

​

 

[Nascentes morimur]

«...ὕβρις εἶναι ἡ στάση μας ἀπέναντι στὸν ἑαυτό μας, ἐπειδὴ πειραματιζόμαστε μὲ τὸν ἑαυτό μας, ὅπως δὲν θὰ τολμούσαμε νὰ κάνουμε μὲ κανένα ζῶο, καὶ ἀνατέμνουμε, μὲ ἡδονὴ καὶ περιέργεια, ζωντανὴ τὴν ψυχή μας: τί μᾶς νοιάζει ἡ «σωτηρία» τῆς ψυχῆς ! Κι ὕστερα, γιατρεύουμε τὸν ἑαυτό μας: ἡ ἀρρώστια εἶναι διδακτική, δὲν ἀμφιβάλλουμε ἐπ' αὐτοῦ, πιὸ διδακτικὴ ἀπὸ τὴν ὑγεία – ἐκεῖνοι ποὺ μᾶς ἀρρωσταίνουν μᾶς φαίνονται σήμερα πιὸ χρειαζούμενοι ἀπὸ ὁποιονδήποτε γιατρὸ καὶ «σωτήρα».
Σήμερα, ἀσκοῦμε βία πάνω στὸν ἑαυτό μας, δὲν χωράει ἀμφιβολία γι' αὐτό, ἐμεῖς οἱ καρυοθραῦστες τῆς ψυχῆς, ἐμεῖς οἱ ἐρωτῶντες καὶ οἱ συζητήσιμοι, σάμπως νὰ μὴν ἦταν ἡ ζωὴ παρὰ σπάσιμο καρυδιῶν· κι ἔτσι θὰ γινόμαστε κάθε μέρα καὶ πιὸ συζητήσιμοι, πιὸ ἄξιοι νὰ ρωτᾶμε, μήπως καὶ πιὸ ἄξιοι – νὰ ζοῦμε;...».

Friedrich Nietzsche, «Γενεαλογία τῆς ἠθικῆς», μτφρ. Ζήσης Σαρίκας

 

[parafernalia]

«...για να καταπνίξετε οποιαδήποτε εξέγερση εκ των προτέρων, είναι σημαντικό να μην το κάνετε βίαια. Οι αρχαϊκές μέθοδοι όπως του Χίτλερ είναι ξεκάθαρα ξεπερασμένες. Αρκεί να δημιουργήσετε μια συλλογική συνθήκη τόσο ισχυρή που να μην υπάρχει η ίδια η ιδέα της εξέγερσης. Στη συνέχεια, θα συνεχίζουμε να ρυθμίζουμε μειώνοντας δραστικά το επίπεδο και την ποιότητα της εκπαίδευσης, θα βάζαμε τη σεξουαλικότητα ξανά στην πρώτη γραμμή των ανθρωπίνων ενδιαφερόντων. Ως κοινωνικό αναισθητικό, δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο. Γενικά θα φροντίσουμε να απαλλαγούμε από τη σοβαρότητα της ύπαρξης, να διακωμωδούμε οτιδήποτε έχει υψηλή αξία, να διατηρούμε μια συνεχή απολογητική της ελαφρότητας, ώστε η ευφορία της διαφήμισης, της κατανάλωσης να καταστεί το πρότυπο της ανθρώπινης ευτυχίας και το μοντέλο της ελευθερίας, επομένως, η ρύθμιση θα παράγει τέτοια αυτο-ολοκλήρωση που ο μόνος φόβος (που θα πρέπει να διατηρηθεί) θα είναι ο αποκλεισμός από το σύστημα και επομένως η αδυναμία πρόσβασης σ’ υλικές συνθήκες απαραίτητες για την ευτυχία (ευζωία). Ο μαζάνθρωπος, που παράγεται έτσι, πρέπει να αντιμετωπίζεται ως αυτό που είναι: προϊόν, πρόβατο και πρέπει να επιτηρείται όπως πρέπει να είναι ένα κοπάδι. Οτιδήποτε αποκοιμίζει το κριτικό μυαλό σας είναι καλό, οτιδήποτε μπορεί να το αφυπνήσει πρέπει να καταπολεμηθεί, γελοιοποιηθεί, καταπιεστεί. Οποιοδήποτε δόγμα αμφισβητεί το σύστημα πρέπει πρώτα να χαρακτηριστεί ως ανατρεπτικό και τρομοκρατικό και όσοι το υποστηρίζουν πρέπει στη συνέχεια να αντιμετωπίζονται ανάλογα ……΄Η πρέπει να εξουδετερωθεί κατά την άμβλυνσή του».

Günther Anders, «συλλογική προετοιμασία»

 

[Nascentes morimur]

Ἡ σχέση Ἐγὼ-Σύ, ἡ μόνη κατὰ τὸν Buber αὐθεντικὴ σχέση, δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ ὑπάρξει ὡς σχέση κυριαρχίας ἢ ἐξάρτησης, γιατὶ κάτι τέτοιο θὰ συνεπαγόταν τὴν «ἀποπραγματοποίηση» (Entwirklichung) τοῦ ἕνος φορέα τῆς σχέσης, κι ἑπομένως τὴν «ἀποπραγματοποίηση» καὶ ἄρση τῆς ἴδιας τῆς σχέσης. Ἡ σχέση τοῦ Ἐγὼ μὲ τὸ Σὺ εἶναι μιὰ σχέση τῆς ἀμοιβαιότητας: «Σχέση σημαίνει ἀμοιβαιότητα». Χωρὶς τὴν «ἀμοιβαιότητα τῆς ἐσωτερικῆς στάσης» δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει κανενὸς εἴδους «διαλογικὴ» σχέση. Ὅπως καὶ ἡ ἀμεσότητα, ἡ ἀμοιβαιότητα ἀποτελεῖ κατὰ κύριο λόγο ὑπόθεση τῶν διανθρώπινων σχέσεων, πραγματούμενη ὡς «ἀμοιβαιότητα τῆς ἀποδοχῆς, τῆς κατάφασης καὶ τῆς ἐπιβεβαίωσης». Ὅμως, ὅπως ἡ ἀμεσότητα, τὸ ἴδιο καὶ ἡ ἀμοιβαιότητα ὑπερβαίνει τελικὰ τὸν κόσμο τῶν ἀνθρώπων καὶ γίνεται ἡ «ὕψιστη τῶν ἀξιῶν» ὡς «ἡ ἀμοιβαιότητα τῆς σχέσης μεταξὺ ἀνθρώπινου καὶ θείου». Ἔτσι, μὲ βάση τὴν τελευταία αὐτὴ σχέση, προκύπτει ἡ ἀμοιβαιότητα ὡς ὀντικὸς χαρακτήρας τοῦ σύμπαντος: «Πῶς μᾶς διαμορφώνουν τὰ παιδιά, πῶς μᾶς ἐκπαιδεύουν τὰ ζῶα ! Κατὰ τρόπο ἀνεξερεύνητο κατακλυζόμενοι [ἀπὸ ἐντυπώσεις], βιώνουμε τὴ ρέουσα ''παν-αμοιβαιότητα».
Χ. Ἀποστολόπουλος,
Ὁ Martin Buber καὶ τὸ πρόβλημα τοῦ ἀνθρώπου
Ἀθήνα 1991