Όταν ακούει κανείς τη λέξη οικογένεια σκέφτεται συνήθως το μοντέλο της πυρηνικής οικογένειας που απέκτησε ιδιαίτερη δημοτικότητα από τη δεκαετία του '50 και μετά. Το νοητικό σχήμα "οικογένεια" όμως μπορεί να γίνει αρκετά ελαστικό ώστε να καλύψει και περιπτώσεις όχι τόσο αντιπροσωπευτικές όπως η πυρηνική. Οικογένεια με μία μητέρα ή έναν πατέρα, οικογένεια με μία γιαγιά, οικογένεια με θετό τον έναν γονέα, οικογένεια με ένα μόνο παιδί, οικογένεια με αδέρφια στο ρόλο των γονιών και πάει λέγοντας. Γιατί όχι και οικογένεια με δύο άντρες ή γυναίκες για γονείς;
Όταν ακούει κανείς τη λέξη πτηνό, μπορεί να του έρχεται κατα νου η εικόνα ενός σπουργιτιού ή μιας δεκαοχτούρας. Μα το νοητικό σχήμα πτηνό καλύπτει και λιγότερο αντιπροσωπευτικές περιπτώσεις πτηνών όπως είναι ο πιγκουΐνος και η στρουθοκάμηλος. Έτσι και μία οικογένεια ομοφυλοφίλων, δε θα είναι το αντιπροσωπευτικό δείγμα αλλά δε θα παύει να έχει τα στοιχεία που τελικά κάνουν μία οικογένεια.
Όσο για το πρότυπο, αυτό δεν υφίσταται σε μία μονογονεϊκή οικογένεια αλλά αντικαθίσταται αφενός από το περιβάλλον και αφετέρου από μία εσωτερικευμένη αναπαράσταση του εκλειποντος γονέα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε μία οικογένεια ομοφυλοφίλων. Αντικαθίσταται το πρότυπο από το περιβάλλον και κατασκευάζεται εξαρχής η εσωτερικευμένη αναπαράσταση των δύο βιολογικών γονέων (σε γέννησαν μα δεν είχαν τη δυνατότητα να σε μεγαλώσουν κι έτσι σε πήραμε εμείς που αγαπάμε ο ένας τον άλλον).