
25-08-09

01:30
Αποφάσισα να ανοίξω ένα θέμα κατ' αναλογίαν του "trash of the day" σχετικά με την ποίηση. Εδώ μπορούμε να ποστάρουμε αυτά τα ποιήματα τα οποία όταν διαβάσαμε είπαμε "Ε όχι αυτό δε γίνεται να έχει γραφτεί"
. Φυσικά είναι προφανές ότι τα κριτήρια του καθενός στο να χαρακτηρίσουν ένα ποίημα "trash" είναι διαφορετικά οπότε προεξοφλώ την ύπαρξη διαφωνιών. Ευκαιρία λοιπόν να συζητήσουμε τί είναι καλή και κακή ποίηση ανάλογα βέβαια με τα κριτήρια και τα γούστα του καθενός. Παρακάτω παραθέτω μερικά ποιήματα τα οποία θεωρώ ότι ανήκουν στην κατηγορία των "trash". Φυσικά εννοείται ότι με αυτόν τον τρόπο δεν αμφισβητείται η καλλιτεχνική αξία του κάθε ποιητή, άλλωστε όλοι έχουν και τις άσχημες στιγμές του...
1. Ο Κωνσταντίνος Καβάφης σε ένα αποκηρυγμένο ποίημα της νιότης του, μας εκθέτει τις αρετές της αρχαίας τραγωδίας με έναν τρόπο κάπως ...φαιδρό
Η αρχαία τραγωδία, η αρχαία τραγωδία
είναι ιερά κʼ ευρεία ως του σύμπαντος καρδία.
Την εγέννησεν εις δήμος, μία πόλις Ελληνίς,
αλλʼ ευθύς εκείνη έπτη, κʼ έστησεν εν ουρανοίς
την σκηνήν.
Εν θεάτρω Ολυμπίω, εν αξία των κονίστρα,
ο Ιππόλυτος, ο Aίας, Άλκηστις και Κλυταιμνήστρα,
την ζωήν μας διηγούνται την δεινήν και την κενήν
και ελέους θείου πίπτει εις την γην την αλγεινήν
η ρανίς.
Υπό την μικροτέραν της μορφήν την τραγωδίαν
έβλεπε και εθαύμαζε των Aθηνών ο δήμος.
Η τραγωδία ήκμαζεν εντός του σαπφειρίνου
θεάτρου τʼ ουρανού. Εκεί ακροατάς της είχε
τους αθανάτους. Κʼ οι θεοί, επί εδρών μεγάλων
εκ καθαρού αδάμαντος, ήκουον εν αφάτω
ευχαριστήσει τους καλούς του Σοφοκλέους στίχους,
του Ευριπίδου τους παλμούς, το ύψος τους Aισχύλου,
και του λεπτού Aγάθωνος Aτθίδας φαντασίας.
Aντάξιοι υποκριταί των υψηλών δραμάτων
ήσαν αι Μούσαι, ο Ερμής και ο σοφός Aπόλλων,
ο προσφιλής Διόνυσος, η Aθηνά κʼ η Ήβη.
Και επληρούντο τʼ ουρανού με ποίησιν οι θόλοι·
αντήχουν οι μονόλογοι, εύγλωττοι και πενθούντες·
και οι χοροί, ακένωτοι πηγαί της αρμονίας·
κʼ οι ευφυείς διάλογοι με τας βραχείας φράσεις.
Η φύσις όλη ευλαβής εσίγα, μη ταράξη
την θεσπεσίαν εορτήν, θόρυβος τρικυμίας.
Aκίνητοι και ευλαβείς, αήρ, και γη, και πόντος
εφρούρουν των μεγάλων των θεών την ηρεμίαν.
Και κάποτε τοις ήρχετο ηχώ από τα άνω,
ολίγων στίχων έπνεεν άυλος ανθοδέσμη,
με «Εύγε, εύγε» των θεών, τρίμετροι μεμιγμένοι.
Κʼ έλεγεν ο αήρ τη γη, κʼ η γραία γη τω πόντω·
«Σιγή, σιγή· ακούσωμεν. Εντός του ουρανίου
θεάτρου, την παράστασιν τελούν της Aντιγόνης.»
Η αρχαία τραγωδία, η αρχαία τραγωδία
είναι ιερά κʼ ευρεία ως του σύμπαντος καρδία.
Την εγέννησεν εις δήμος, μία πόλις Ελληνίς,
αλλʼ ευθύς εκείνη έπτη, κʼ έστησεν εν ουρανοίς
την σκηνήν.
Εν θεάτρω Ολυμπίω, εν αξία των κονίστρα,
ο Ιππόλυτος, ο Aίας, Άλκηστις και Κλυταιμνήστρα,
διηγούνται την ζωήν μας την δεινήν και την κενήν
και ελέους θείου πίπτει εις την γην την αλγεινήν
η ρανίς.
2. Ο Γεώργιος Σεφέρης επιγράφει ένα από τα ποιήματα της "Στροφής" (1931) με τον τίτλο "Δημοτικό τραγούδι". Το αποτέλεσμα είναι κατώτερο του αναμενομένου...
Τα μονοκοτυλήδονα
και τα δικοτυλήδονα
ανθίζανε στον κάμπο
σου το 'χαν πει στον κλήδονα
και σμίξαμε φιλήδονα
τα χείλια μας, Μαλάμω!
3. Ο Γιάννης Ρίτσος σε ένα ξέσπασμα λύπης, θρηνεί για το θάνατο του «πατερούλη» Στάλιν
Όχι, δεν είναι αλήθεια. Δεν είναι αλήθεια.
Σταματήστε λοιπόν τις καμπάνες. Σταματήστε τις
Ο Ιωσήφ Στάλιν δεν πέθανε.
Είναι παρών ο Στάλιν στο παγκόσμιο πόστο του.
Ο Στάλιν ανεβάζει στις επάλξεις των πέντε ηπείρων τις σημαίες της ειρήνης.
Ο Στάλιν ετοιμάζει με το σκόρπιο αλεύρι του κόσμου
Ένα ολοστρόγγυλο καρβέλι υγείας…
…Σώπα γιαγιά και σκούπισε με το τσεμπέρι σου τα μάτια σου.
Όταν σβύνει η φωτιά σου κάτω από το τσουκάλι σου
Είναι ο Στάλιν που σκύβει και φυσάει τη φωτιά σου νʼ ανάψει.
Όταν λείπει από το τραπέζι μας το ψωμί κι από το στρώμα μας τʼ όνειρο κι απʼ το δώμα μας το λυχνάρι είναι ο Στάλιν που ανάβει τα μεγάλα ηλεκτρικά στον ορίζοντα κι ακούμε κάτω από τα τούνελ της νύχτας τη βοή των τραίνων που μεταφέρουν λάδι και ψωμί και κάρβουνο στους πεινασμένους…
Σταματήστε λοιπόν τις καμπάνες
Οι αιώνες σκαρφαλώνουν στην κορυφή της ψυχής του νʼ ανασάνουν μην πείτε πως ο ήλιος ορφάνεψε. Κοιτάχτε
Κάθε ήλιος και σελίδα – μέρα με την ημέρα – με τους ήλιους των 74 χρόνων του έφτιαξε ένα χοντρό βιβλίο από ατσάλι και τʼ ακούμπησε στα γόνατα του κόσμου
Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Στάλιν
Το έργο του: Λευτεριά
Σταματήστε λοιπόν τις καμπάνες κι ακούστε
Πάνου από την κόκκινη πλατεία στην εξέδρα του ήλιου
ο Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Στάλιν μιλάει: «Υπερασπείστε, Λαοί, την Ειρήνη».
4. Η Κική Δημουλά μας μιλάει για φασολάκια και κολοκυθάκια...
Κική Δημουλά, Σαν να διάλεξες
Παρασκευή είναι σήμερα θα πάω στη λαϊκή
να κάνω έναν περίπατο στʼ αποκεφαλισμένα περιβόλια
να δω την ευωδιά της ρίγανης
σκλάβα σε ματσάκια.
Πάω μεσημεράκι που πέφτουν οι τιμές των αξιώσεων
βρίσκεις το πράσινο εύκολο
σε φασολάκια κολοκύθια μολόχες και κρινάκια.
Ακούω εκεί τι θαρρετά εκφράζονται τα δέντρα
με την κομμένη γλώσσα των καρπών
ρήτορες σωροί τα πορτοκάλια και τα μήλα
και παίρνει να ροδίζει λίγη ανάρρωση
στις κιτρινιάρικες παρειές
μιας μέσα βουβαμάρας.
Σπάνια να ψωνίσω. Γιατί εκεί σου λένε διάλεξε.
Είναι ευκολία αυτή ή πρόβλημα; Διαλέγεις και μετά
πώς το σηκώνεις το βάρος το ασήκωτο
που έχει η εκλογή σου.
Ενώ εκείνο το έτυχε τι πούπουλο. Στην αρχή.
Γιατί μετά σε γονατίζουν οι συνέπειες.
Ασήκωτες κι αυτές.
Κατά βάθος είναι σαν να διάλεξες.
Το πολύ νʼ αγοράσω λίγο χώμα. Όχι για τα λουλούδια.
Για εξοικείωση.
Εκεί δεν έχει διάλεξε. Εκεί με κλειστά τα μάτια.
Από τη συλλογή Η εφηβεία της λήθης (1994)
Περιμενω και τις δικές σας επιλογές καθώς και τις όποιες διαφωνίες...
Σ.σ.: Θα ήθελα πολύ να περιλάβω στη λίστα το περίφημο ποίημα της ρομαντικής σχολής (δε θυμάμαι δυστυχώς ούτε τίτλο ούτε συγγραφέα) του οποίου ο στίχος "Θέλω την ερωμένη μου ωχράν σαν τη νεφέλη" (αν είναι ακριβώς έτσι) προκάλεσε το γέλωτα σε γενιές και γενιές αλλά δυστυχώς δεν μπορώ να το βρω. Όποιος το έχει, μπορεί να το βάλει. Στην κατηγορία βέβαια του trash, ανήκουν φυσικά και τα ποιήματα του Γεώργιου Αθανασιάδη-Νόβα με τους απίστευτα τραγικούς στίχους
«Και ήταν τα στήθη σου
Ασπρα σαν τα γάλατα
Και μου 'λεγες:
Γαργάλα τα!»
ή
«Οχι δεν σου το εγκρίνω
Συμβουλή σου δίνω
Το ροδάκινο άμα φας
το κουκούτσι να πετάς!»
Αλλά εδώ μιλάμε για καταφανή έλλειψη ταλέντου...

1. Ο Κωνσταντίνος Καβάφης σε ένα αποκηρυγμένο ποίημα της νιότης του, μας εκθέτει τις αρετές της αρχαίας τραγωδίας με έναν τρόπο κάπως ...φαιδρό
Η αρχαία τραγωδία, η αρχαία τραγωδία
είναι ιερά κʼ ευρεία ως του σύμπαντος καρδία.
Την εγέννησεν εις δήμος, μία πόλις Ελληνίς,
αλλʼ ευθύς εκείνη έπτη, κʼ έστησεν εν ουρανοίς
την σκηνήν.
Εν θεάτρω Ολυμπίω, εν αξία των κονίστρα,
ο Ιππόλυτος, ο Aίας, Άλκηστις και Κλυταιμνήστρα,
την ζωήν μας διηγούνται την δεινήν και την κενήν
και ελέους θείου πίπτει εις την γην την αλγεινήν
η ρανίς.
Υπό την μικροτέραν της μορφήν την τραγωδίαν
έβλεπε και εθαύμαζε των Aθηνών ο δήμος.
Η τραγωδία ήκμαζεν εντός του σαπφειρίνου
θεάτρου τʼ ουρανού. Εκεί ακροατάς της είχε
τους αθανάτους. Κʼ οι θεοί, επί εδρών μεγάλων
εκ καθαρού αδάμαντος, ήκουον εν αφάτω
ευχαριστήσει τους καλούς του Σοφοκλέους στίχους,
του Ευριπίδου τους παλμούς, το ύψος τους Aισχύλου,
και του λεπτού Aγάθωνος Aτθίδας φαντασίας.
Aντάξιοι υποκριταί των υψηλών δραμάτων
ήσαν αι Μούσαι, ο Ερμής και ο σοφός Aπόλλων,
ο προσφιλής Διόνυσος, η Aθηνά κʼ η Ήβη.
Και επληρούντο τʼ ουρανού με ποίησιν οι θόλοι·
αντήχουν οι μονόλογοι, εύγλωττοι και πενθούντες·
και οι χοροί, ακένωτοι πηγαί της αρμονίας·
κʼ οι ευφυείς διάλογοι με τας βραχείας φράσεις.
Η φύσις όλη ευλαβής εσίγα, μη ταράξη
την θεσπεσίαν εορτήν, θόρυβος τρικυμίας.
Aκίνητοι και ευλαβείς, αήρ, και γη, και πόντος
εφρούρουν των μεγάλων των θεών την ηρεμίαν.
Και κάποτε τοις ήρχετο ηχώ από τα άνω,
ολίγων στίχων έπνεεν άυλος ανθοδέσμη,
με «Εύγε, εύγε» των θεών, τρίμετροι μεμιγμένοι.
Κʼ έλεγεν ο αήρ τη γη, κʼ η γραία γη τω πόντω·
«Σιγή, σιγή· ακούσωμεν. Εντός του ουρανίου
θεάτρου, την παράστασιν τελούν της Aντιγόνης.»
Η αρχαία τραγωδία, η αρχαία τραγωδία
είναι ιερά κʼ ευρεία ως του σύμπαντος καρδία.
Την εγέννησεν εις δήμος, μία πόλις Ελληνίς,
αλλʼ ευθύς εκείνη έπτη, κʼ έστησεν εν ουρανοίς
την σκηνήν.
Εν θεάτρω Ολυμπίω, εν αξία των κονίστρα,
ο Ιππόλυτος, ο Aίας, Άλκηστις και Κλυταιμνήστρα,
διηγούνται την ζωήν μας την δεινήν και την κενήν
και ελέους θείου πίπτει εις την γην την αλγεινήν
η ρανίς.
2. Ο Γεώργιος Σεφέρης επιγράφει ένα από τα ποιήματα της "Στροφής" (1931) με τον τίτλο "Δημοτικό τραγούδι". Το αποτέλεσμα είναι κατώτερο του αναμενομένου...
Τα μονοκοτυλήδονα
και τα δικοτυλήδονα
ανθίζανε στον κάμπο
σου το 'χαν πει στον κλήδονα
και σμίξαμε φιλήδονα
τα χείλια μας, Μαλάμω!
3. Ο Γιάννης Ρίτσος σε ένα ξέσπασμα λύπης, θρηνεί για το θάνατο του «πατερούλη» Στάλιν
Όχι, δεν είναι αλήθεια. Δεν είναι αλήθεια.
Σταματήστε λοιπόν τις καμπάνες. Σταματήστε τις
Ο Ιωσήφ Στάλιν δεν πέθανε.
Είναι παρών ο Στάλιν στο παγκόσμιο πόστο του.
Ο Στάλιν ανεβάζει στις επάλξεις των πέντε ηπείρων τις σημαίες της ειρήνης.
Ο Στάλιν ετοιμάζει με το σκόρπιο αλεύρι του κόσμου
Ένα ολοστρόγγυλο καρβέλι υγείας…
…Σώπα γιαγιά και σκούπισε με το τσεμπέρι σου τα μάτια σου.
Όταν σβύνει η φωτιά σου κάτω από το τσουκάλι σου
Είναι ο Στάλιν που σκύβει και φυσάει τη φωτιά σου νʼ ανάψει.
Όταν λείπει από το τραπέζι μας το ψωμί κι από το στρώμα μας τʼ όνειρο κι απʼ το δώμα μας το λυχνάρι είναι ο Στάλιν που ανάβει τα μεγάλα ηλεκτρικά στον ορίζοντα κι ακούμε κάτω από τα τούνελ της νύχτας τη βοή των τραίνων που μεταφέρουν λάδι και ψωμί και κάρβουνο στους πεινασμένους…
Σταματήστε λοιπόν τις καμπάνες
Οι αιώνες σκαρφαλώνουν στην κορυφή της ψυχής του νʼ ανασάνουν μην πείτε πως ο ήλιος ορφάνεψε. Κοιτάχτε
Κάθε ήλιος και σελίδα – μέρα με την ημέρα – με τους ήλιους των 74 χρόνων του έφτιαξε ένα χοντρό βιβλίο από ατσάλι και τʼ ακούμπησε στα γόνατα του κόσμου
Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Στάλιν
Το έργο του: Λευτεριά
Σταματήστε λοιπόν τις καμπάνες κι ακούστε
Πάνου από την κόκκινη πλατεία στην εξέδρα του ήλιου
ο Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Στάλιν μιλάει: «Υπερασπείστε, Λαοί, την Ειρήνη».
4. Η Κική Δημουλά μας μιλάει για φασολάκια και κολοκυθάκια...
Κική Δημουλά, Σαν να διάλεξες
Παρασκευή είναι σήμερα θα πάω στη λαϊκή
να κάνω έναν περίπατο στʼ αποκεφαλισμένα περιβόλια
να δω την ευωδιά της ρίγανης
σκλάβα σε ματσάκια.
Πάω μεσημεράκι που πέφτουν οι τιμές των αξιώσεων
βρίσκεις το πράσινο εύκολο
σε φασολάκια κολοκύθια μολόχες και κρινάκια.
Ακούω εκεί τι θαρρετά εκφράζονται τα δέντρα
με την κομμένη γλώσσα των καρπών
ρήτορες σωροί τα πορτοκάλια και τα μήλα
και παίρνει να ροδίζει λίγη ανάρρωση
στις κιτρινιάρικες παρειές
μιας μέσα βουβαμάρας.
Σπάνια να ψωνίσω. Γιατί εκεί σου λένε διάλεξε.
Είναι ευκολία αυτή ή πρόβλημα; Διαλέγεις και μετά
πώς το σηκώνεις το βάρος το ασήκωτο
που έχει η εκλογή σου.
Ενώ εκείνο το έτυχε τι πούπουλο. Στην αρχή.
Γιατί μετά σε γονατίζουν οι συνέπειες.
Ασήκωτες κι αυτές.
Κατά βάθος είναι σαν να διάλεξες.
Το πολύ νʼ αγοράσω λίγο χώμα. Όχι για τα λουλούδια.
Για εξοικείωση.
Εκεί δεν έχει διάλεξε. Εκεί με κλειστά τα μάτια.
Από τη συλλογή Η εφηβεία της λήθης (1994)
Περιμενω και τις δικές σας επιλογές καθώς και τις όποιες διαφωνίες...
Σ.σ.: Θα ήθελα πολύ να περιλάβω στη λίστα το περίφημο ποίημα της ρομαντικής σχολής (δε θυμάμαι δυστυχώς ούτε τίτλο ούτε συγγραφέα) του οποίου ο στίχος "Θέλω την ερωμένη μου ωχράν σαν τη νεφέλη" (αν είναι ακριβώς έτσι) προκάλεσε το γέλωτα σε γενιές και γενιές αλλά δυστυχώς δεν μπορώ να το βρω. Όποιος το έχει, μπορεί να το βάλει. Στην κατηγορία βέβαια του trash, ανήκουν φυσικά και τα ποιήματα του Γεώργιου Αθανασιάδη-Νόβα με τους απίστευτα τραγικούς στίχους
«Και ήταν τα στήθη σου
Ασπρα σαν τα γάλατα
Και μου 'λεγες:
Γαργάλα τα!»
ή
«Οχι δεν σου το εγκρίνω
Συμβουλή σου δίνω
Το ροδάκινο άμα φας
το κουκούτσι να πετάς!»
Αλλά εδώ μιλάμε για καταφανή έλλειψη ταλέντου...
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 15 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.