Μερικές ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το νανούρισμα που συνέλεξα δεξιά κι αριστερά, σήμερα στο διαδίκτυο:
Το νανούρισμα στην αρχαία και νεότερη Ελλάδα
Οι ρίζες των Ελληνικών νανουρισμάτων απαντώνται στην Αρχαιότητα.
Στο έργο του «Νόμοι», ο Πλάτωνας, αναφέρει ότι «όταν οι μητέρες θέλουν να κοιμίσουν τα παιδιά τους, αντί για ησυχία και σιωπή, να τα λικνίζουν στην αγκαλιά και να τα νανουρίζουν». [Πλάτωνος: Νόμοι, Βιβλ. Ζ΄, 790de. Βιβλ. Ζ΄, 791de. Βιβλ. Ζ΄, 792de].
Ο Θεόκριτος, διακεκριμένος Έλληνας ποιητής του 4ου αιώνα, διασώζει το τραγούδι της Αλκμήνης στα παιδιά της, Ηρακλή και Ιφικλή, όταν τα νανούριζε στην ασπίδα-λάφυρο πολέμου, που της είχε δωρίσει ο άντρας της Αμφιτρύων:
[FONT="] [/FONT]«Κοιμηθείτε γλυκά μου παιδιά, γλυκόν και ελαφρό ύπνο, κοιμηθείτε ψυχούλες μου, τα δυο εσείς αδελφάκια, ζωηρά μου παιδιά!Αναπαυθήτε σε μακαρισμένη ειρήνη και ευτυχισμένα να κοιτάξετε πάλι την αυγή».
[Θεοκρίτου: Άπαντα, Ειδύλλια ΧΧIV, Ηρακλίσκος, 6*9]
Για το Γαληνό ο μητρικός θηλασμός είναι το ισχυρότερο φάρμακο και ως προς το νανούρισμα αναφέρει χαρακτηριστικά:
“Μια μέτρια κίνηση και ένας μελωδικός χρωματισμός της φωνής τους (των τροφών), τα οποία, χρησιμοποιώντας συνεχώς, όχι μόνο καταπραΰνουν, αλλά και βάζουν τα βρέφη για ύπνο, ενώ συγχρόνως δηλώνουν και το φυσικό στοιχείο, ότι διάκεινται ευμενώς προς τη μουσική και τη γυμναστική. Και όποιος είναι ικανός να χρησιμοποιεί καλά τις τέχνες, αυτός θα εκπαιδεύσει πάρα πολύ καλά το σώμα και τη ψυχή”.
[Γαληνού: Υγιεινών Λόγος Α΄, Κεφ. ζ΄, Τόμ. VI, σελ. 36*37].
Οι μελωδίες των αρχαίων νανουρισμάτων, ήταν γνωστές ως “βαυκαλήματα ή βαυκαλήσεις ή καταβαυκαλήσεις”.
Τα λίκνα (κούνιες) των μωρών κατασκευάζονταν από ξύλο ιτιάς και τις κρεμούσαν ψηλά από την οροφή της οικίας τους για περισσότερη ασφάλεια.
Πίστευαν ότι τα νανουρίσματα δεν ηρεμούσαν απλά τα μωρά, αλλά τα διαβεβαίωναν παράλληλα ότι η μητέρα τους βρισκόταν στο πλευρό τους. Η παρουσία της μητέρας έκανε το μωρό να αισθάνεται ασφαλές κι έτσι ασυναίσθητα το έπαιρνε ο ύπνος.
Μαζί με τα νανουρίσματα, οι μαμάδες στην Αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούσαν κρόταλα (κουδουνίστρες). Της έφτιαχναν από πηλό σε σχήμα ζώων, με μακριά λαβή και έβαζαν μέσα μικρές πέτρες. Το πρώτο κρόταλο λέγεται πως κατασκευάστηκε από τον
Αρχύτα τον Πυθαγόρειο, στενό φίλο του Πλάτωνα.
Η συνήθεια να δίδονται στα βρέφη βότανα και φαρμακευτικές ουσίες που προκαλούν νάρκη, ήταν καταδικαστέα.
Τα νεότερα νανουρίσματα συνήθως ξεκινούν με τη φράση «νάνι-νάνι» (ή «νάνα-νάνα» στην Κρήτη). Στην Ιταλία κατά τον 13ο με 15ο αιώνα οι μανάδες στη Νότιο Ιταλία νανούριζαν τα μωρά τους λέγοντας «νίνο-νίνο» ή «νάνα-νάνα». Άλλο ένα συχνό μοτίβο στην έκκληση της μητέρας στον Ύπνο, είναι οι ιερές φιγούρες της Παναγίας, του Ιησού και των αγίων.
Τα Ελληνικά νανουρίσματα παρουσιάζουν παραλλαγές από περιοχή σε περιοχή ανάλογα με την τόπο προέλευσής τους. Στα νανουρίσματα των νησιών υπάρχει συχνά αναφορά στη θάλασσα, τα καράβια και τον ήλιο ενώ στις ηπειρωτικές περιοχές, γίνεται αναφορά στα βουνά τις πεδιάδες στην κτηνοτροφία καθώς και στις καλλιέργιες και τα σπαρτά.
(συνέχεια σε επόμενο ποστ)