Λένα Πλάτωνος - Ο σουρεαλισμός στη μουσική

[Isiliel]

Η Λένα Πλάτωνος είναι μουσικός, πιανίστα και συνθέτρια ηλεκτρονικής και έντεχνης μουσικής. Πρωταγωνίστησε στην ηλεκτρονική σκηνή της δεκαετίας του '80, ενώ το έργο της αποτέλεσε έμπνευση για Έλληνες μουσικούς της electronica τις επόμενες δεκαετίες.

Μαζί με τον τότε σύζυγό της, τον συνθέτη Δημήτρη Μαραγκόπουλο, άρχισε το 1980, να συνεργάζεται με το Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, όπου και γνωρίστηκε με το Μάνο Χατζιδάκι, που ήταν τότε διευθυντής στο Τρίτο. Με τον Χατζιδάκι ανέπτυξε μια πολύχρονη επαγγελματική αλλά και φιλική σχέση. Συμμετείχε στην παραγωγή της εκπομπής Εδώ Λιλιπούπολη, γράφοντας στίχους και μουσική· δικές της συνθέσεις είναι ορισμένα από τα πιο γνωστά τραγούδια της εκπομπής, όπως τα Ρόζα-Ροζαλία και Ο Χορός των Μπιζελιών.

https://www.youtube.com/watch?v=xWhl39pljuk
Ρόζα Ροζαλία -Εδώ Λιλιπούπολη

Το ντεμπούτο της στη δισκογραφία έγινε με το δίσκο Σαμποτάζ του 1981, που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με τη Μαριανίνα Κριεζή, τη Σαβίνα Γιαννάτου -με τις οποίες είχε συνεργαστεί και στη Λιλιπούπολη- και τον τραγουδιστή Γιάννη Παλαμίδα. Ο δίσκος χαρακτηρίστηκε πρωτοποριακός για τα ελληνικά δεδομένα, τόσο για τη σύνθεση και τη στιχουργία όσο και για την έντονη χρήση του συνθεσάιζερ -με το οποίο η Πλάτωνος είχε αρχίσει να πειραματίζεται λίγο καιρό πριν- για πρώτη φορά στην ελληνική δισκογραφία.

https://www.youtube.com/watch?v=IwW06T47jbA
Το κοπερτί
​

«Το κοπερτί, το κοπερτί τάπι τάπι ρούσι είναι ένα παιδικό παιχνίδι, που τα παιδιά κάνουν έναν κύκλο και στο τέλος κάθε γύρου αποχωρεί και ένα. Αυτό το παιχνίδι έφερνε μια μελαγχολία στη Μαριανίνα και ήθελε να το κάνει τραγούδι. Έτσι το Κοπερτί μεταφέρθηκε νοηματικά στο πως μας αποχαιρετάνε αγαπημένα πρόσωπα ένα - ένα και φεύγουν από τη ζωή».(Λένα Πλάτωνος)​

Ακολούθησε η κυκλοφορία 13 μελοποιημένων ποιημάτων του Κώστα Καρυωτάκη, έργο που είχε ολοκληρωθεί πριν το Σαμποτάζ αλλά κυκλοφόρησε δεύτερο μετά από επιμονή του διευθυντή της Lyra, Αλέκου Πατσιφά.

https://www.youtube.com/watch?v=YtIr16k7Srw
Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα
Ποίηση: Κώστας Καρυωτάκης. Μουσική: Λένα Πλάτωνος. Πρώτη εκτέλεση: Σαβίνα Γιαννάτου, δίσκος "ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ - 13 ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ"

Spoiler

Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα
είδα το βράδυ αυτό.
Κάποια χρυσή,λεπτότατη
στους δρόμους ευωδιά.
Και στην καρδιά
αιφνίδια καλοσύνη.
Στα χέρια το παλτό,
στ'ανεστραμμένο πρόσωπο η σελήνη.
Ηλεκτρισμένη από φιλήματα
θα'λεγες την ατμόσφαιρα.
Η σκέψις,τα ποιήματα,
βάρος περιττό.

Έχω κάτι σπασμένα φτερά.
Δεν ξέρω καν γιατί μας ήρθε
το καλοκαίρι αυτό.
Για ποιαν ανέλπιστη χαρά,
για ποιες αγάπες,
για ποιο ταξίδι ονειρευτό.

​

Τον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησε Το '62 του Μάνου Χατζιδάκι, με μινιμάλ ηλεκτρονικές διασκευές 12 τραγουδιών του συνθέτη.

https://www.youtube.com/watch?v=EvOVe-0TkFk
Ο ταχυδρόμος πέθανε
Λένα Πλάτωνος -Σαβίνα Γιαννάτου
​

Ακολούθησαν τρεις προσωπικοί δίσκοι, που καθόρισαν το στίγμα της στην ελληνική ηλεκτρονική μουσική και αποτέλεσαν σημείο αναφοράς για μελλοντικές προσπάθειες: Μάσκες Ηλίου (1984), Γκάλοπ (1985), Λεπιδόπτερα (1986). Στους δίσκους αυτούς η Πλάτωνος στρέφεται ολοκληρωτικά στην ηλεκτρονική μουσική και σε πειραματικές κατευθύνσεις στη φόρμα, την ενορχήστρωση και το στίχο. Οι συνθέσεις της ακολουθούν μινιμαλιστικά μοτίβα με έντονη τη χρήση των πλήκτρων, σχηματοποιώντας προσεκτικά σκηνοθετημένα ηχοτοπία. Η φωνή, συχνά περασμένη από ηλεκτρονικά φίλτρα, άλλοτε παίζει κεντρικό ρόλο -έως και το μοναδικό σε συνθέσεις απαγγελίας- αλλά μπορεί και να χρησιμοποιείται και σαν απλό όργανο συνοδείας. Οι στίχοι της, συνήθως σουρεαλιστικοί στην εκφορά τους, είναι ωστόσο άμεσοι και θίγουν θέματα της καθημερινότητας και των προσωπικών σχέσεων, ειδικά του έρωτα και της αποξένωσης, και διακρίνονται για την τρυφερότητα και άλλες φορές την παιδική αθωότητά τους.

https://www.youtube.com/watch?v=-DcGYk82J5I
Μπλε - Μάσκες Ήλιου


https://www.youtube.com/watch?v=NwH6DoJNPxI
Μάρκος - Γκάλοπ

Spoiler

[...]Γιατί, γιατί,
σήμερα που ο ήλιος με κινήσεις θεού - ηδονιστή -
τα φύλλα των δέντρων γυαλίζει απάνω στα παγκάκια
γιατί, γιατί ο Μάρκος να λείπει, γιατί να μην ζει
μιλάμε για ψέματα - οι ιδιοκτήτες του μπορούνε να κλαίνε εύκολα τα ίδια δάκρυα
τα καλοκαίρια... στα αναψυκτικά τους πιπιλάνε
στα αναψυκτικά μας τα βουτάνε αντί για παγάκια,
τα ίδια δάκρυα κάνουν αντιπαθητικά τα καλοκαίρια
τα δάκρυα των ιδιοκτητών που δεν ξέρουν τι ζητάνε
το ρόλο τους καλά τον παίζουν κι έτσι μας μπερδεύουν
κι έτσι μας πολεμάνε - το ρόλο τους καλά τον παίζουν
κι έτσι μας μπερδεύουν κι έτσι μας πολεμάνε.

https://www.youtube.com/watch?v=KjRWBE3VcCw
Εσπέρια Ίρις Γκρέκα - Λεπιδόπτερα

Ενδιάμεσα με τους παραπάνω, κυκλοφόρησε ο δίσκος Η Ηχώ και τα Λάθη της με παιδικά τραγούδια σε στίχους του Τζιάνι Ροντάρι, ενώ το 1986 η Πλάτωνος συνεργάστηκε με τους έτερους πρωτοπόρους της ηλεκτρονικής μουσικής στην Ελλάδα Μιχάλη Γρηγορίου και Βαγγέλη Κατσούλη στο έργο Μουσική για πλήκτρα. Το 1989 κυκλοφόρησε η παιδική όπερα Το Αηδόνι του Αυτοκράτορα, βασισμένη στο ομώνυμο παραμύθι του Άντερσεν, και δισκογραφικά η δεκαετία του '80 έκλεισε με δυο ακόμα δίσκους χαμηλότερων τόνων και σκοτεινού ύφους, Το Σπάσιμο των Πάγων με το Γιάννη Παλαμίδα το 1989, βασισμένο περισσότερο στο πιάνο και τα φυσικά όργανα, και Μη μου τους Κύκλους Τάρατε το 1991. Το 1990 η Πλάτωνος συνεργάστηκε με το Διονύση Σαββόπουλο σε ζωντανές εμφανίσεις και στο δίσκο του Αναδρομή '63-'89 και το 1991 με τη Δήμητρα Γαλάνη για τους Μύθους της Ευρώπης όπου έκανε την ενορχήστρωση σε τραγούδια Λένον, Βάιλ και άλλων.

Μετά από μια περίοδο αποχής από τη δισκογραφία και σταδιακής απομάκρυνσης και από τη δημοσιότητα, η Λένα Πλάτωνος επέστρεψε το 1997 με τις Αναπνοές σε συνεργασία με τη Σαβίνα Γιαννάτου, δίσκο με ερωτικά τραγούδια χαμηλών τόνων και ενορχηστρώσεις που πλησιάζουν το έντεχνο και τη τζαζ παρά την ηλεκτρονική μουσική. Τον ίδιο χρόνο κυκλοφόρησε η συλλογή Το Μίξερ της Λένας Πλάτωνος με διασκευές τραγουδιών της από γνωστούς καλλιτέχνες της ελληνικής ηλεκτρονικής σκηνής (Coti K, Κωνσταντίνος Βήτα, Μιχάλης Δέλτα, ΙΟΝ κ.α.), που γνώριζε τότε ιδιαίτερη άνθιση. Το 2000 κυκλοφόρησε το δίσκο Η Τρίτη Πόρτα με μελοποιημένα ποιήματα του Θόδωρου Ποάλα που τραγούδησε η Μαρία Φαραντούρη.

https://www.youtube.com/watch?v=u10X_KWeYtA
Λένα Πλάτωνος - Μετακόμιση
​

Το Μάρτη του 2003 παρουσίασε συνολικά το έργο της σε εκδήλωση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για την οποία τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν. Το Δεκέμβρη του 2005 εκδόθηκε το βιβλίο Τα Λόγια μου (εκδ. Οδός Πανός) με τους στίχους από τα τραγούδια της. Το Φεβρουάριο του 2008 το cd-single της Σ' Αγάπησα κυκλοφόρησε σε 160.000 αντίτυπα μαζί με την "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία", ενώ στις 18 Μαρτίου του 2008 κυκλοφόρησε ο νέος της δίσκος Ημερολόγια, αυτοβιογραφικού χαρακτήρα, με τον οποίο επιστρέφει στον ηλεκτρονικό ήχο.

https://www.youtube.com/watch?v=V3lzFwqb6gw
Λένα Πλάτωνος - Ραντεβού (CD: Ημερολόγια)​

Στις 28 Ιουλίου του 2008 έγινε στο Ηρώδειο συναυλία αναδρομής στο έργο της, όπου εκτός από την ίδια συμμετείχαν η Έλλη Πασπαλά, Μάρθα Φριντζήλα, Κωνσταντίνος Βήτα, o Γιάννης Παλαμήδας και ο Vassilikos από τους Raining Pleasure.


Η Λένα Πλάτωνος έχει γράψει επίσης μουσική για το θέατρο, για χοροδράματα και για την τηλεόραση, καθώς και έργα κλασικής μουσικής. Εκτός από τη μουσική ασχολείται και με τη ζωγραφική και τις μινιατούρες και έχει εκθέσει κατά καιρούς έργα της, ενώ έχει φιλοτεχνήσει η ίδια τα εξώφυλλα σε αρκετούς από τους δίσκους της.

Wiki
​

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[DrStrangelove]

Ax πόσο μ'αρέσει η Λένα, μπράβο Ιsi με τα πολύ ωραία σου θέματα !

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[Isiliel]

Bonus Thread Track, Γιάννης Παλαμίδας, από τα Ημερολόγια:

Αλίμονο, από τη συναυλία της Λένας Πλάτωνος στο Ηρώδειο, τον Ιούλιο του 2008

Σύννεφα στοιβάζονται πάνω σε σύννεφα
άπειρες οι φωτοσκιάσεις
περιστέρια κάθονται πάνω στα κάγκελα
εκστατικοί κοιτάζουμε

Αλίμονο στους δυνατούς κι ευαίσθητους
εξουσιάζονται απ' τους αδύναμους κι αναίσθητους
αλίμονο αν κλάψουμε στη θέα των μαύρων στημόνων
ενός κοραλλένιου πλάσματος
​

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[Isiliel]

Ax πόσο μ'αρέσει η Λένα, μπράβο Ιsi με τα πολύ ωραία σου θέματα !

Α, τι καλά! Κι έλεγα πως μόνο σ' εμένα αρέσει η Λένα..

Όποιος θέλει βάζει τραγουδάκι!

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[DrStrangelove]

'Eνα που μου αρέσει πάρα πολύ ααααχχ

και το Σαμποτάζ

και φυσικά το υπέροχο ! μελοποιημένο του Καρυωτάκη ααααχχ

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[Isiliel]

Ινδιάνε πέρα από τ' απέναντι βουνό
Κάνε μου σήματα ξανά με το καπνό
Αν είσαι ο γιος του μεγάλου Μανιτού
Είμαι η κρέμα του φλογάτου παγωτού.
Με των απάτσι τους ρυθμούς χτυπάω τα τύμπανα...
Μ'ακούς, μ'ακούς ;​

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[Isiliel]

Παραμύθι - Υπεραγορά (ΙΙ)

Μπαίνοντας εκεί μέσα
το καθημερινό μου να ψωνίσω,
ό,τι αναγκαίο, αποφασιστικά γραμμένο σε χαρτί σωσίβιο
στον ίδιο ωκεανό
παίζοντας κρυφτό
με τον ίδιο καρχαρία
η πάλη του κολυμβητή με τα πολυόροφα κύματα-τμήματα
σε διάφορες μάρκες, αυτού που αναζητάω
στα ράφια πλέουν αδιάφορες
προκαλώντας μου αίσθημα ναυτίας.
Κάνω εμετό.
Βρεγμένο το χαρτί μου,
από πού να πιαστώ;

Ήθελα το άλλο;
Ήθελα αυτό;

Μαύρη θαλασσογραφία
με τραβάει στο βυθό
ενώ χιλιάδες νέα προϊόντα
γυαλίζουν στο σκοτάδι.
Φωτάκια που υπόσχονται την ήρεμη ακτή,
ανοίγομαι για 'κει.
Για να σωθώ από τον Άδη
κι εκεί είναι που γεμίζει το καλάθι.
Κι εκεί είναι που αδειάζει το μυαλό.
Κι όμως, όταν παίρνω το λογαριασμό
νομίζω πάντα ότι παίρνω το δικό μου το χαρτί.
Λάθος!
Που είναι η γραφή μου;
Άθροισμα πλαστό
ό,τι μου ήταν αναγκαίο στην αρχή
τώρα δεν μου είναι πια γνωστό.
Μπαίνοντας, εκεί, μέσα
το καθημερινό μου να ψωνίσω;
Ή να ψωνιστώ;

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[Isiliel]

Πολύ αγαπημένο!
(ουχ, τώρα θυμήθηκα ότι το έχει βάλει και ο Δόκτωρας παραπάνω...)

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[katerina_farm]

Το κοπερτι
το κοπερτι το κοπερτι και εμεις θα κουραστουμε
αρχιζει καποτε η φθορα και ο μαρασμος
το κοπερτι το κοπερτι θα ξεαγαπηθουμε
ολοι η ζωη μου ηταν ενας χωρισμος
και δεν μου φτιαχνεις πια στιχακια στην
γιορτη μου ουτε καρδιες με κοκκινο χαρτι
ομως παντα εσυ θα εισαι κοπερτι μου
το μοναδικο μου κοπερτι..........................

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[Isiliel]

Εμιγκρέδες της Ρουμανίας


Εδώ, με τη Μάρθα Φριντζηλα στο Κύτταρο.


Πόσο μ' αρέσει ν' ακούω τους ανθρώπους ν' ανεβαίνουν με τ' ασανσέρ
και να μιλάνε Ρουμάνικα
Ένα απόγευμα, ο γιος του Ρουμάνου έχασε το κοτοπουλάκι του
χτύπησε όλες τις πόρτες και τα μεγάλα του μάτια
καθώς το αναζητούσαν μάταια μου φάνηκαν χοάνες
που από μέσα τους μπορούσε ο καθένας
να διακηρύξει τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Πόσο μ' αρέσει ν' ακούω τους ανθρώπους ν' ανεβαίνουν με τ' ασανσέρ
και να μιλάνε Ρουμάνικα"
Κι ένα βράδυ ενώ κοίταζα τα τοξωτά μπαλκόνια του μαιευτηρίου της Έλενας
άκουσα ήχο πιάνου
κάποιος από τους Ρουμάνους έπαιζε από συνήθεια το ίδιο κομμάτι
και μεταμόρφωνε πάλι τους δήμους της Αμερικάνικης Πρεσβείας
τους μεταμόρφωνε πάλι σε χάδι.

Πόσο μ' αρέσει ν' ακούω τους ανθρώπους ν' ανεβαίνουν με τ' ασανσέρ
και να μιλάνε Poυμάνικα
Ένα μεσημέρι. σκυφτή κι ανώνυμη
μέσα στους σκοτεινούς διαδρόμους μιας πολυκατοικίας
τους άκουσα να μιλάνε Ρουμάνικα
καθώς ανέβαιναν με το ασανσέρ, να μιλάνε Ρουμάνικα
και τότε τραγούδησα
πόσο μ' αρέσει ν' ακούω τους ανθρώπους ν' ανεβαίνουν με τ' ασανσέρ
και να μιλάνε Ρουμάνικα.

Εμιγκρέδες της Ρουμανίας
πιθανότητες ευτυχίας
στην περιοχή της Αμερικάνικης Πρεσβείας

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[busted]

Υπεροχη.........

https://www.youtube.com/watch?v=-L2MfbuBZyo

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[marina289]

Αγαπώ Λένα Πλάτωνος!!!!!!!!!!!!!!
Είναι φευγάτη, είναι ¨τρελλή¨, είναι ναός και πομπός ευαισθησίας, είναι ψυχεδέλεια,
είναι ένα παιδί, και σε όσους είναι ή αισθάνονται παιδιά απευθύνεται,
είναι @ωλοδάχτυλο σε όλους τους πεζούς και τους αποστειρωμένους....
Είναι ταξιδάκι της ψυχής , είναι ... η Λένα Πλάτωνος... και κανείς-καμία δεν της μοιάζει!!! -όσο και αν έχουν πασχίσει να την μιμηθούν-
Μπράβο της!!!

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[Lautreamont]

Όποιος θέλει βάζει τραγουδάκι

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 14 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[Juliette!]

το πιο αγαπημενο μου
https://www.youtube.com/watch?v=NwH6DoJNPxI

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 13 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[DrStrangelove]

Mάγισσες
​

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 13 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[εμμα_τριντεντ]

Στην κορυφή του λόφου κάθεται το κορίτσι ανέμελο
παρακολουθεί τους ανθρώπους κάτω
να βάζουν τους συναγερμούς στα αυτοκίνητά τους
τους συμπονάει βέβαια
όμως αυτή έχει εκεί πάνω ραντεβού με το μεγάλο έρωτα
το μεγάλο έρωτα
κι αυτός δεν σχετίζεται με συναγερμούς, με εξευτελισμούς
όσες στιγμές κρατήσει θα κυλά αμέριμνος
από το ροδί της ανατολής ως το μελί της δύσης​

ΥΓ. Λένα Πλάτωνος

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 13 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[ultraviolence]

Κυριολεκτικα η Λένα ειναι ο σουρεαλισμος και το mindfuck στην ελληνικη ηλεκτρονικη μουσικη.Κλικ στην εικονα!

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 9 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[dum dum boy]

Το πιο πιο πιο αγαπημένο μου από Λένα Πλάτωνος

 

[Nascentes morimur]

Η εποχή της περνάει και λιώνει στη
γλώσσα
Τη φωτοσυνθέτουν διάττοντα φώτα
Γίνεται στοιχεία που τρέχουν στις
φλέβες
Σκόνη που μετράει στα μέτωπα μέρες
Γίνεται αίμα για φωνές δυαδικές
Κεντρί που υφαίνει παρασιτικές αιχμές

Το σύμπαν διαστέλλεται
Ο κόσμος μικραίνει
Η τέχνη πεθαίνει;​